Göbeklitepe, Şanlıurfa yakınlarında bulunan ve Neolitik döneme (yaklaşık M.Ö. 9600 - 7300) ait tapınak kalıntılarıyla ünlü bir arkeolojik sit alanıdır. Keşfi, insanlık tarihine dair pek çok şeyi değiştirecek niteliktedir. İşte Göbeklitepe'nin önemli özellikleri:
Tarih: Neolitik Dönem'in en eski evrelerine aittir, yani Çanak Çömleksiz Neolitik A (PPNA) dönemine denk gelir. Bu, tarımın henüz yaygınlaşmadığı, avcı-toplayıcı toplulukların yaşadığı bir zamana işaret eder.
Yapılar: Dairesel planlı, devasa taş yapılar (tapınaklar) içerir. Bu yapılar, T biçimli dikilitaşlar ile çevrilidir. Dikilitaşların üzerinde hayvan figürleri, semboller ve soyut desenler bulunur. Sembolizm açısından oldukça zengindir.
Dikilitaşlar: Kalker taşından yapılmış, ağırlığı tonları bulan bu dikilitaşlar, taş ocaklarından çıkarılıp işlenerek buraya getirilmiştir. Bu durum, o dönemdeki insanların karmaşık sosyal yapı ve işbirliği yeteneğine işaret eder.
Figürler ve Semboller: Dikilitaşlar üzerindeki hayvan figürleri (tilki, yılan, akrep, kuş vb.), o dönemdeki inanışlar ve dünya görüşü hakkında önemli ipuçları verir. Bu figürlerin totem veya koruyucu ruhları temsil ettiği düşünülmektedir.
Amaç: Göbeklitepe'nin bir yerleşim yeri olmadığı, ritüel amaçlı kullanıldığı düşünülmektedir. Ritüel ve törenlerin yapıldığı bir merkez olduğu, insanların burada toplanıp inançlarını paylaştığı kabul edilmektedir.
Tarım ve Yerleşik Hayat: Göbeklitepe'nin keşfi, tarımın ve yerleşik hayatın başlamasının din ve inançla ilişkili olabileceği yönünde yeni teorilerin ortaya atılmasına neden olmuştur. Belki de insanlar, tapınakları inşa etmek ve beslemek için tarıma başlamışlardır.
Arkeolojik Önem: Göbeklitepe, insanlık tarihinin bilinen en eski tapınak merkezi olması nedeniyle büyük bir arkeolojik öneme sahiptir. İnsanların inanç sistemleri, sosyal organizasyonları ve teknolojik yetenekleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
UNESCO Dünya Mirası: 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page